Znakowanie domów chorych, areszt za plucie, zakaz biesiadowania. Jak kaliszanie w przeszłości walczyli z epidemiami?

Bezpośrednią inspiracją do prac nad niniejszą wystawą był obecny czas pandemii koronawirusa. Dla pokolenia obecnych 50, 40, 30, czy 20-latków to, co dzieje się w chwili obecnej na świecie stanowi niecodzienną sytuację, coś, z czym nigdy nikt wcześniej się nie spotkał – zauważa Archiwum Państwowe w Kaliszu. - Tymczasem choroby towarzyszą ludziom od zawsze. Można rzec, że są z nami na każdym kroku – czasami w ukryciu czekają cierpliwie, by ujawnić się z całą mocą i przypomnieć światu o swoim istnieniu. Epidemie są wpisane w los ludzki i przez wieki stanowiły element życia codziennego społeczeństw. Rozwój medycyny, szczególnie w XX w. zahamował  nieco ich rozwój, niemniej nie udało się znaleźć środka zaradczego na wszelkie choroby tego świata, a w zamian pojawiło się wiele nowych, nieznanych dotąd schorzeń, także zakaźnych.

Informacja lekarza powiatowego z Kępna z 19 sierpnia 1931 r. o konieczności izolacji chorego na płonicę dziecka przez okres 6 tygodni, wywieszenia na domu tabliczki z napisem "choroba zakaźna" i nieuczęszczania pozostałych dzieci z tego domostwa do szkoły od dnia 1 września do dnia 1 października 1931 r. APK, Akta miasta Kępna, sygn. 623, k. 28

W ostatnim roku wielu ludzi, nie tylko w Polsce, buntuje się przeciwko polityce obostrzeń, traktując ją jako narzędzie społecznego ucisku. Tymczasem okazuje się, że w przeszłości zapobiegano przenoszeniu zakażenia poprzez zamykanie granic państw, można było także trafić na przymusową kilkutygodniową kwarantannę z powodu podejrzenia choroby zakaźnej, nikt też nie buntował się z uwagi na fakt, iż musi na drzwiach swojego domu wywiesić tabliczkę oznajmiającą, że domownicy są chorzy zakaźnie. Podobnie jak dziś, w okresie epidemii zakazywano biesiadowania w zajazdach i wyszynkach, a na hotele i pensjonaty nakładano wiele przepisów sanitarnych mających na względzie uchronienie gości przed zarażeniem chorobą zakaźną. Za plucie na podłogę miejscu publicznym można było nawet trafić do aresztu. Brzmi znajomo? Powyższe, to tylko kilka przykładów restrykcji, jakich należało przestrzegać w minionych wiekach i dziesięcioleciach.

Celem niniejszej wystawy opracowanej przez dr Annę Bestian-Zając nie jest stworzenie przeglądu chorób, z którymi do tej pory mierzyła się ludzkość. Ekspozycja prezentuje bowiem temat widziany oczami historyka – obraz chorób i epidemii uwieczniony w archiwaliach – informuje archiwum. - Pokazuje ogrom nieszczęścia ludzi żyjących w Kaliszu i w regionie kaliskim w XIX i XX w., prezentując także nieustanne starania i walkę o uzdrowienie chorych i jednoczesne uchronienie zdrowych przed zachorowaniem.

W latach 20. XX w. na terenie Ziemi Kaliskiej panowała epidemia gruźlicy. W 1925 r. w Krotoszynie zawiązała się lokalna grupa Towarzystwa do Walki z Gruźlicą. Członkowie tej organizacji zwrócili się do krotoszyńskiego magistratu z prośbą o zorganizowanie w miejscowym szpitalu oddzielnego oddziału dla chorych na gruźlicę. APK, Akta miasta Krotoszyna, sygn. 644, k. 8

Zachowane dokumenty można podzielić na takie, które dotyczą zasad profilaktyki, w tym szczepień ochronnych; zawierające zasady działania w przypadku wykrycia zachorowań i nawiązujące do metod leczenia chorych. Stanowią odzwierciedlenie obowiązujących w danym czasie regulacji prawnych.

Najstarszy dokument prezentowany na wystawie pochodzi z 1813 r., najmłodszy zaś z 1990 r. Archiwalia stanowią wybór dokumentów urzędowych, raportów, obwieszczeń, świadectw szczepień, wykazów chorych, broszur informacyjnych. Pochodzą one z akt magistratów, Naczelnika Powiatu Kaliskiego z lat 1817-1866 [1867] i 1914-1918 [1919], Rady Opiekuńczej Zakładów Dobroczynnych Powiatu Kaliskiego, Kaliskiego Zarządu Powiatowego, Wydziału Powiatowego w Kaliszu, starostw powiatowych, Zbioru dokumentów rodzinnych, Spuścizny Zbigniewa Kledeckiego z Kalisza, Prezydium Powiatowej Rady Narodowej i Urzędu Powiatowego w Wieruszowie, Prezydium Powiatowej Rady Narodowej i Urzędu Powiatowego w Kępnie, Wojewódzkiej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Kaliszu, Wojewódzkiego Urzędu Statystycznego w Kaliszu.

Cała ekspozycja dostępna jest tutaj.

W okresie międzywojennym za plucie na podłogę w lokalach publicznych można było być ukaranym karą grzywny lub aresztu.
APK, Akta miasta Pleszewa, sygn. 1505, nlb

MIK za: Archiwum Państwowe w Kaliszu

################################################################

Dziękujemy, że przeczytałeś ten artykuł. Podziel się tymi informacjami z innymi. Wyślij link swoim przyjaciołom i znajomym.  Twoje udostępnienie i polecenie nas innym jest dla nas najlepszym podziękowaniem  za pracę dziennikarską na rzecz naszych czytelników. Ciebie to nic nie kosztuje, nam pozwala rozwijać redakcję.

Masz dla nas ciekawy temat? Może szukasz jakiś informacji albo chcesz żebyśmy zajęli się jakąś sprawą? Pisz do nas: [email protected].  

Faktykaliskie.pl to portal informacyjny tematycznie obejmujący Kalisz i południową Wielkopolskę. Codziennie przygotowujemy dla Was nawet do kilkudziesięciu informacji o najważniejszych wydarzeniach z miasta i regionu. Na naszym portalu w zakładce „Telewizja Kalisz” znajdziesz też codzienny serwis informacyjny „Magazyn Miejski” jedynej telewizji w mieście. Zachęcamy też do odwiedzania naszych mediów społecznościowych:

https://www.facebook.com/FaktyKaliskie

https://www.youtube.com/channel/UCDsE1VEqkkY_xJo12bjvoqw

Artykuły i materiały telewizyjne przygotowuje dla Was zespół Fundacji Reakcja. Więcej o nasz znajdziecie na stronie https://www.fundacja-reakcja.pl/