Rządowy Fundusz Polski Ład: Program Inwestycji Strategicznych stwarzał samorządom możliwość aplikowania o dofinansowania do różnego rodzaju inwestycji. Można było starać się nawet o dotację w wysokości 95% wartości danego zadania. Nic dziwnego, że samorządy, także z naszego regionu, chętnie z tego korzystały.
W ramach programu w Kaliszu wybudowano nową drogę pomiędzy ulicami Księżnej Jolanty i Budowlanych, przebudowano targowisko przy ulicy 3 Maja i zmodernizowano oświetlenie uliczne
Na prowadzone obecnie remonty ulic Częstochowskiej i Rzymskiej wraz z wiaduktem kolejowym, budowę centrum sportowego w Szczypiornie i wymianę oświetlenia w hali Arena samorząd również pozyskał znaczące środki z Polskiego Ładu. Podobnie jak remont ulic Dobrzeckiej i Świętego Michała, który jest obecnie na etapie postępowania przetargowego.
- Na te wszystkie zadania pozyskaliśmy środki właśnie z Programu Inwestycji Strategicznych. Łącznie to blisko 103 mln zł. Liczę na to, że rząd zaproponuje w zamian inną formę finansowego wsparcia samorządów, bo bez tego programu rozwój nie tylko Kalisza, ale większości miast i gmin zostanie znacząco spowolniony - skomentował prezydent Krystian Kinastowski na swojej stronie w mediach społecznościowych.
Tak korzystali inni
Dużo na Programie Inwestycji Strategicznych zyskał również Ostrów Wielkopolski. Tam z pomocą środków z Polskiego Ładu do realizacji zrealizowane lub realizowane są takie inwestycje jak rozbudowa drogi pomiędzy ulicami Grunwaldzką a Limanowskiego, budowa instalacji odnawialnego źródła energii w celu redukcji emisji CO2 na rzecz taniego ciepła, budowa poradni psychologiczno-pedagogicznej, modernizacja Zespołu Szkół Transportowo-Elektrycznych Centrum Kształcenia Ustawicznego, przebudowa ulicy Wrocławskiej z budową ronda, remont stadionu lekkoatletycznego, modernizacja linii sortowniczej w Regionalnym Zakładzie Zagospodarowania Odpadów czy przebudowa skrzyżowania ulic Głogowskiej, Kościuszki i Wrocławskiej. Łączna dotacja na nie wyniosła ponad 70 mln zł.
Jednak środki z Programu Inwestycji Strategicznych trafiają nie tylko do miast, ale też do mniejszych miejscowości. Dofinansowania pozwalają gminom powiatu kaliskiego na realizację potrzebnych inwestycji, które trudno byłoby przeprowadzić tylko z własnego budżetu. Tak było chociażby w Opatówku, gdzie uruchomiono żłobek oraz zrewitalizowano park i centrum, na co tamtejsze władze pozyskały 11 mln zł. Gmina Koźminek postawiła na remont infrastruktury sportowej przy podstawówkach w Moskurni i Koźminku, na co pozyskała blisko milion złotych.
Godziesze Wielkie pozyskały środki m.in. na modernizację stacji uzdatniania wody, a Żelazków na budowę szkoły i przebudowę przedszkola z adaptacją na żłobek.
W podostrowskich Sośniach z pomocą ponad 13 mln zł z Polskiego Ładu powstała nowoczesna oczyszczalnia ścieków, a w Odolanowie – przy dotacji podobnej wysokości – pływalnia. W Przygodzicach rozpoczęto budowę wiaduktu i sieci dróg na terenach inwestycyjnych. Na ten cel gmina pozyskała blisko 20 mln zł. Jednak bank w naszym regionie rozbiło Koło. Tam powstaje północna obwodnica miasta. Dotacja wyniosła w tym przypadku ponad 80 mln zł.
Co w zamian?
Jednak to nie wszystko. Inwestycje dofinansowane z Polskiego Ładu powstają właściwie w każdej gminie południowej Wielkopolski, często nawet po kilka. Teraz, gdy już duża ich część jest gotowa i korzystają w nich mieszkańcy, trudno wyobrazić sobie miasta i miasteczka bez tych nowych dróg, boisk, oczyszczalni ścieków czy innych obiektów. Niestety, w najbliższym czasie samorządom może być trudno realizować tak znaczące – zarówno pod względem społecznym, jak i budżetowym – inwestycje. Tym samym mniej zyskają mieszkańcy, którzy nie będą już mogli liczyć na tak duże zmiany w swoich małych ojczyznach.
Rząd nie planuje kontynuować Programu Inwestycji Strategicznych. Co samorządy dostaną w zamian?
- Nowe kompleksowe rozwiązania dotyczące finansowania jednostek samorządu terytorialnego zostały ujęte w ustawie z dnia 1 października 2024 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego – wyjaśnia wiceminister Hanna Majszczyk.
Nowe i kompleksowe, czyli jakie? Dochody samorządów będą obliczane jako procent od faktycznych dochodów podatników zamieszkałych lub prowadzących działalność na terenie danej jednostki samorządu terytorialnego, a nie jak dotychczas na podstawie podatku należnego. Dzięki temu dochody samorządów będą mniej podatne na zmiany w systemie podatkowym, takie jak ulgi czy zwolnienia, co zwiększy ich stabilność finansową.
Wprowadzono kategorie potrzeb finansowych jednostek samorządu terytorialnego. Zamiast dotychczasowych części subwencji ogólnej, ustawa wprowadza pojęcie „potrzeb finansowych” o charakterze wyrównawczym, oświatowym, rozwojowym, ekologicznym i uzupełniającym. Jeśli dochody z PIT i CIT nie pokryją tych potrzeb, samorządy mają otrzymać subwencję z budżetu państwa.
Dotychczasowy system wpłat „janosikowego” zostaje zastąpiony mechanizmem korekty zamożności. Bogatsze samorządy nie będą już dokonywać wpłat do budżetu państwa; zamiast tego ich udziały w PIT i CIT zostaną odpowiednio obniżone.
Miasto na prawach powiatu – a takim jest Kalisz – stało się odrębną, nową kategorią jednostek samorządu terytorialnego, co pozwoli na bardziej precyzyjne uwzględnienie ich specyfiki w systemie finansowania. Zmiana prawa ma też skutkować znaczącym wzrostem dochodów własnych samorządów.
Na dodatkowe środki mogą liczyć uzdrowiska oraz gminy, których co najmniej piątą część powierzchni stanowi park narodowy.
Jaki efekt ostatecznie przyniesie zniesienie Programu Inwestycji Strategicznych i nowe regulacje ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego? Tego dowiemy się zapewne, gdy podsumują one budżety za trwający rok. Na tę chwilę optymizmu nie widać.
Napisz komentarz
Komentarze